what is dry ice in marathi ड्राय आइस म्हणजे काय? गुरुग्राम रेस्टॉरंटमध्ये झालेल्या घटनेचा केंद्रबिंदू : गुरुग्राममधील एका रेस्टॉरंटमध्ये घडलेल्या धक्कादायक घटनेनं नुकतीच सगळ्यांचं लक्ष वेधलं आहे. या घटनेत 5 जणांना रुग्णालयात दाखल करावं लागलं. या घटनेमागील कारण म्हणजे ड्राय आइस हे नाव ऐकून कदाचित आपल्यापैकी काहींना अनोखं वाटेल. पण नेमकं ड्राय आइस म्हणजे काय आहे? ते इतकं धोकादायक कसं असू शकतं? याच प्रश्नांची उत्तरं जाणून घेण्याचा प्रयत्न करुयात.
Table of Contents
what is dry ice in marathi
ड्राय आइस म्हणजे काय?
ड्राय आइस हे कार्बन डायऑक्साइड (CO₂) चं ठास बनलेलं रूप आहे. कार्बन डायऑक्साइड ही आपल्या वातावरणात असलेली वायू आहे, पण अतिशय थंड तापमानावर ( −78.5 °C) ती ठास बनते आणि ड्राय आइस तयार होते. हे पाहताना थोडा गोंधळ होऊ शकतो, कारण ड्राय आइस हे “आइस” म्हटलं जातंय पण पाण्यापासून बनलेलं नसून ते वायूपासून बनलेलं आहे. यामुळेच पाण्यासारखं ते वितळून (melt) जात नाही तर थेट वाष्प (gas) बनून उडून जाते. या प्रक्रियेला “sublimation” असं म्हणतात.
ड्राय आइस हे पांढऱ्या रंगाचं, कठिण आणि थंड असतं. त्याचा स्पर्श केल्यावर त्वचेला चटके लागू शकतात, म्हणून स्पर्श करताना काळजी घेणं आवश्यक आहे.
ड्राय आइस वापरण्याचे फायदे
ड्राय आइस हे खूप थंड असल्यामुळे वस्तू थंड ठेवण्यासाठी उपयुक्त असते. खासकरून खाद्यपदार्थ नेताना वाढत्या प्रवासात थंड ठेवण्यासाठी वापरलं जातं. तसेच वैद्यकीय क्षेत्रातही ड्राय आइसचा वापर केला जातो.
ड्राय आइसची काही मनोरंजक वापरांही आहेत. उदाहरणार्थ, ड्राय आइस पाण्यामध्ये टाकलं की पाणी फुटते आणि धुके येतात, त्यामुळे विशेष प्रभाव (special effects) तयार करण्यासाठी ते वापरलं जाऊ शकतं.
ड्राय आइस – धोक्याचे संकेत
ड्राय आइस फायदेशीर असले तरी त्याचा चुकीचा वापर गंभीर धोकादायक ठरू शकतो.
- स्पर्श केल्यावर थंडीची जळ (Frostbite): ड्राय आइस थंड असल्यामुळे त्वचेशी थेट संपर्क येऊ नये. त्वचेवर ड्राय आइस ठेवलं जायचं किंवा स्पर्श केल्यास गंभीर थंडीची जळ (frostbite) होऊ शकते. यामुळे त्वचा लाल, सूज येणं, झणझाट वाटणं इत्यादी लक्षणं दिसू शकतात. गंभीर प्रकरणांमध्ये त्वचा मृत होऊ शकते.
- श्वास घेण्यास अडचण (Suffocation): वातावरणात कार्बन डायऑक्साइड वाढल्यास श्वास घेण्यास अडचण येऊ शकते. ड्राय आइस वाष्प (sublimation) झाल्यावर कार्बन डायऑक्साइडची मात्रा वाढते. बंद किंवा थोड्या हवा असलेल्या ठिकाणी ड्राय आइस ठेवल्यास कार्बन डायऑक्साइड जमा होऊ शकते आणि श्वास घेण्यास अडचण होऊ शक